پیامدهای بکارگیری استراتژی های سازگاری بهره برداران تراکمه در مواجۀ با خشکسالی (مطالعه‌ای در مراتع قره‌دونگ استان گلستان)
کد مقاله : 1125-FRPCC
نویسندگان
محمدرضا شهرکی *1، سیده خدیجه مهدوی2، یاسر قاسمی آریان3، مریم رضایی4
1پژوهشگر مسائل اجتماعی منابع طبیعی و کشاورزی و کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان
2استادیار گروه منابع طبیعی، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران.
3استادیار پژوهش بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
4کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان
چکیده مقاله
دامداری به عنوان یکی از کلیدی‌ترین منابع درآمد مردم در منطقۀ ترکمن صحرا محسوب می‌شود. دامداران به عنوان مهم‌ترین ذینفع مراتع به طور مستقیم تحت تأثیر آسیب‌پذیری حاصل از نوسانات شدید اقلیمی به ویژه خشکسالی بوده که در سال‌های اخیر نگرانی‌های زیادی را در جهت مدیریت دام و مرتع ایجاد نموده است. ازاین‌رو بکارگیری استراتژی‌های سازگاری با خشکسالی می‌تواند تغییراتی بر روند تاب‌آوری دامداران در مراتع بیافزاید. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامدهای بکارگیری استراتژی‌های سازگاری بهره‌برداران تراکمه مراتع قره‌دونگ استان گلستان در مواجۀ با خشکسالی انجام شد. این تحقیق از نوع توصیفی بوده که به روش پیمایشی انجام شد. این مطالعه در بین بهره‌برداران هفت سامان عرفی مراتع قشلاقی قره‌دونگ (249=N) انجام شد. با استفاده از فرمول کوکران 148 نفر از آن‌ها به شیوۀ نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی به عنوان تعداد نمونه انتخاب شدند. ابزار سنجش در این تحقیق پرسشنامه محقق‌ساخت است که در دو بخش استراتژی‌های سازگاری بهره‌برداران در مواجه با خشکسالی و پیامدهای آن طراحی و تدوین شده است. به طوری که روایی پرسشنامه از طریق نظرخواهی کارشناسان تخصصی مرتع و پایایی آن با محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ به دست آمد. تحلیل توصیفی داده‌ها بر اساس نرم‌افزار SPSS25 و جهت بررسی معادلات ساختاری از نرم‌افزار Smart PLS3 بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که میزان سازگاری بهره‌برداران بر ابعاد زیست-پذیری آن‌ها در سطح 99 درصد اطمینان تأثیر مثبت و معنی‌داری داشته است. یافته‌ها حاکی از آن بود که هر میزان سازگاری در بهره‌برداران بیشتر شده است، تاب‌آوری آن‌ها در مواجۀ با تغییرات اقلیم نیز بالاتر رفته است. لذا بهره‌برداران وان با بهره‌گیری از استراتژی‌های سازگاری توانسته‌اند ضمن بالا بردن سطح زیست‌پذیری‌شان، تاب‌آوری خوبی در مواجۀ با تغییر اقلیم داشته باشند تا از این طریق بتوانند میزان آسیب-پذیری حاصل از خشکسالی را کاهش دهند.
کلیدواژه ها
آسیب‌پذیری بهره‌برداران، زیست‌پذیری، تاب‌آوری، سازگاری
وضعیت: چکیده برای ارائه به صورت پوستر پذیرفته شده است