| اولین گزارش شب پره گالزای بلوط Heliozela sp. (Lepidoptera: Heliozelidae) از منطقه زاگرس و ایران |
| کد مقاله : 1107-FRPCC |
| نویسندگان |
|
مجید توکلی *1، اسداله حسینی چگنی2، محمدابراهیم فراشیانی3، کرم سپه وند4 1عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان 2عضو هیئت علمی دانشگاه 3موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور 4محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاوزی و منابع طبیعی |
| چکیده مقاله |
| در طی دو دهه ضمن بررسی فون عوامل گالزای بلوط، پایش آفات برگخوار بلوط در منطقه رویشی زاگرس انجام و نوعی تورم دمبرگ و رگ برگ روی درختان بلوط مشاهده شد. بعد از بررسی ساختار آن در زیر استریومیکروسکوپ، یک نوع لارو حشره گالزا به عنوان عامل ایجاد کننده این گال تشخیص داده شد. گال‌ها در ابتدا سبز رنگ، فاقد شکل خاص، اغلب استوانه‌ای یا مخروطی شکل دارای کشیده‌گی افقی با قطر 2-7 میلی‌متر بودند و روی دمبرگ و یا رگبرگ اصلی دیده شدند. شکل این گال بسیار شبیه به گالی است که در اروپا و شرق آسیا توسط زنبور Dryocosmus kuriphilus Yasumatsu روی درختان شاه بلوط ایجاد می‌شود. علی رغم چندین بار جمع‌آوری و پرورش گال‌های این حشره در شرایط آزمایشگاهی، موفقیت در تفریخ بالغ حشره حاصل نشد. اما با توجه به امکان انجام کار مولکولی روی لاروها، بخشی از ژن بارکدینگ (COI) آن تکثیر و توالی یابی شد. نتایج مشاهدات میدانی و آزمایشگاهی نشان داد این حشره تک نسلی اما خسارت گالزایی آن بسیار چشمگیر است و ضمن تغییر شکل برگ سبب زردی و خزان زودرس آن می‌شود. با کمک تکنیک مولکولی و مقایسه با توالی‌های موجود در بانک ژن، جنس این حشره شناسایی گردید؛ شب‌پره جنسHeliozela یکی از عوامل گالزا روی درختان بلوط محسوب می‌شود. حشرات بالغ آن معمولاً در اوایل اردیبهشت ماه در عرصه‌های جنگلی ظاهر و ضمن تخمگذاری روی دمبرگ و رگبال اصلی درختان بلوط و منحصراً گونه‌ی Quercus brantii سبب تشکیل گال روی برگ‌های جوان درختان می‌شوند. از نظر پراکنش گال‌های ایجاد شده توسط این شب‌پره را در اغلب استان‌های واقع شده در منطقه رویشی زاگرس حتی در مناطقی که شکل جنگل‌های بلوط به صورت یک توده جداگانه بودند (مانند منطقه سرسختی در استان مرکزی) مشاهده شد. فراوانی و حضور این گال در عرصه-های جنگلی در همه سال‌ها یکسان نبوده و معمولاً هر چند سالی یکبار انبوهی جمعیت آن بالا می‌رود. این مطالعه اولین گزارش وجود شب‌پره گالزای بلوط از ایران است. |
| کلیدواژه ها |
| ایران، جنگل، آفت، توالی یابی، ژن، فیلوژنتیک |
| وضعیت: چکیده برای ارائه به صورت پوستر پذیرفته شده است |
